Người Nhật thường nói rằng mùa thu là mùa ăn uống, và bạn sẽ phải gật đầu đồng ý khi nhìn thấy những món ăn này.
Bầu trời sẽ dần tối hơn, nhiệt độ xuống thấp hơn và sắc lá thay đổi, tất cả là những bằng chứng rõ ràng nhất về việc mùa thu ngày càng gần bạn hơn. Mùa hè Nhật Bản quá nóng để bạn có thể thoải mái thưởng thức các món ăn và sự mát mẻ của trời thu sẽ là một bối cảnh hoàn hảo cho việc thưởng thức ẩm thực.
Nấm Matsutake| 松茸
Ảnh: Shibainu
Tìm ở đâu: Thử tìm ở nhà hàng teishoku gần chỗ bạn hoặc tìm trong chợ hay quầy rau củ, nhưng nhớ là những cây nấm siêu đắt sẽ ở trung tâm thương mại.
Hạt dẻ| 栗
Ảnh: Mr Hicks46
Là món ăn quen thuộc cho các món tráng miệng khi thu đến, hạt dẻ là hương vị quen thuộc cà có thể dùng cho những món ăn ngọt và mặn. Trong các món ngọt thì từ marron trong tiếng Pháp thường được dùng hơn từ kuri trong tiếng Nhật, và rất dễ nhận ra vì nó thường có mặt trong những món bánh nhân kem hay phủ trên bánh. KitKat, Haagen Dasz và một số nhãn hàng bán sản phẩm theo mùa sẽ bán các món có sử dụng hạt dẻ vào mùa thu, nên bạn sẽ rất dễ dàng tìm thấy hạt dẻ đâu đó trên những kệ hàng vào đầu tháng Mười. Ngoài ra thì kuri là tên của hạt dẻ Nhật, chúng thường được rang hoặc ăn cùng với cơm, hay trong bánh bao kuri, một món bánh ngọt có nhân hạt dẻ được hấp chín hoàn toàn.
Tìm chúng ở đâu: Bất kỳ tiệm bánh ngọt hay bánh mì nào cũng hàng tá món ăn có hạt dẻ. Thử đến những cửa tiệm đồ ngọt truyền thống, siêu thị hoặc quầy hàng lễ hội để thử bánh bao kuri!
Hồng| 柿
Bạn sẽ nhìn thấy một loại quả ngọt, mềm, nhìn như cà chua trĩu trên các cánh cây, hay được phơi khô theo từng chuỗi, chính là loại quả có rất nhiều vào mùa thu, quả hồng. Có hai loại hồng là hachiya (hồng mềm) và fuyu (hồng giòn). Loại trước thì rất cứng cho đến khi chín hẳn, còn loại sau thì vẫn có thể ăn khi chúng còn cứng giống như quả táo.
Tìm chúng ở đâu: Chúng có thể nằm rơi rớt trên mặt đất trước mắt bạn, hay được cho không trong những cái hộp ven đường nếu bạn ở vùng quê. Ngoài ra thì bạn có thể tìm thấy chúng ở những cửa hàng rau củ, siêu thị và cả chợ nôngsản.
Khoai lang| 薩摩芋
Ảnh: Hajime Nagahata
Bạn có thể thấy món khoai lang nướng trên những chiếc xe tải bán hàng rong cùng với mùi thơm ngọt ngào và những bài hát xưa khi trời chuyển tối. Với một cái lò đá nằm ở thùng xe, những người bán rong lái xe chầm chậm qua những con phố, mang theo món quà thu ngon lành này đến với mọi người. Khoai lang có vỏ màu tím và ruột màu vàng, với một hương vị ngọt ngào độc đáo khác biệt với bất kì loại khoai lang nào khác. Chúng có độ mịn tự nhiên và sẽ càng ngon hơn với một chút bơ, muối và tiêu.
Tìm chúng ở đâu: Ngoài những xe tải khoai nướng, hãy đến các cửa hàng tiện lợi hoặc siêu thị, thường thì khoai ở đó sẽ rẻ hơn những xe khoai bán rong (đương nhiên là không hấp dẫn bằng)
Cá thu đao nướng | 秋刀魚
Cá thu đao là một món ăn rất phổ biến vào mùa thu ở Nhật. Cách chế biến loại cá này đơn giản nhất là nướng nguyên con với một chút muối ăn kèm với củ cải bào và một lát chanh. Món này là lựa chọn hoàn hảo khi bạn muốn ăn teishoku ở một nhà hàng Nhật truyền thống khi thu về cũng như làm mồi nhắm sake ở một quán izakaya truyền thống.
Tìm chúng ở đâu: Tốt nhất bạn nên ăn set ăn trưa ở những nhà hàng teishoku Nhật Bản truyền thống, hoặc mua cá tươi ở siêu thị gần nhà.
Nabe & Oden| 鍋物
Khi trời trở lạnh, mùi hương quen thuộc từ những nồi oden này sẽ bay ra từ các cửa hàng tiện lợi. Bạn sẽ chọn trứng ngâm, hay daikon, bánh cá ống, bắp cải cuộn hay những túi đậu hủ có mochi và thịt? Các miếng oden có rất nhiều thành phần tốt cho sức khỏe như rong biển và konnyaku (được làm từ cây Nưa, màu xám vị nhạt hình tam giác hơi dẻo). Dù không có trong nhà hàng nhưng bạn có thể tìm thấy oden trong cửa hàng tiện lợi hoặc izakaya hoặc tự làm tại nhà.
Nabe là từ chỉ chung những món lẩu sẽ xuất hiện ở Nhật trong những tháng lạnh hơn, từ shabu-shabu đến sukiyaki hay chankonnabe (buổi tối của những võ sĩ sumo) và mặc dù món này thiên về mùa đông hơn nhưng vào mùa thu thì người Nhật cũng khá thích oden.
Tìm chúng ở đâu: Đi vào bất kì cửa hàng tiện lợi nào có mùi của oden.
Bí đỏ/ Kabocha Korokke| 南瓜 コロッケ
Đơn giản nhưng thỏa mãn, đây là một trong những món ăn thoải mái nhất ở đó: món croquette bí đỏ Nhật chiên giòn. Ngọt nhẹ, giòn tan và ngon lành, đây là món ăn ưa thích thời thơ ấu của nhiều người Nhật. Thay vì dùng trong súp hay món hầm, bí đỏ Nhật thường được chiên hoặc dùng để tăng vị ngọt cho những món ăn khác như cà ri. Món croquette thỉnh thoảng được trộn chung với thịt, nhưng nếu không có thịt, thì hương vị độc đáo ấm áp của bí đỏ Nhật Bản sẽ hiện lên rõ ràng hơn.
Tìm chúng ở đâu: Những quầy hàng nhỏ ven đường ở những cửa hàng nhỏ thường bán chúng theo mùa, nếu không hãy thử đến izakaya hoặc cửa hàng tiện lợi.
Shinmai| 新米
Vụ mùa thu hoạch lúa ở Nhật rơi vào mùa thu nên đây cũng là thời điểm thích hợp để thưởng thức shinmai (gạo mới). Shinmai có nghĩa là gạo mới là một món ăn phù hợp khi đêm dần lạnh hơn. Gạo mới sẽ mềm và ướt hơn gạo cũ, và chỉ có thể thưởng thức nó trong khoảng tháng Chín đến tháng Mười hai trước khi gạo mất đi sự “mới” của mình. Để được như vậy, những hạt thóc phải được xay xát thành gạo sau đó đóng gói và bán trong cùng năm thu hoạch và sẽ không được bán khi đến tháng Mười Hai. Bạn có thể chỉ ăn cơm không để thưởng thức vị ngọt của cơm, nhưng cũng sẽ rất ngon nếu ăn cùng những món ăn mùa thu. Bạn có thể thêm vào ít hạt ginko, hạt dẻ hoặc nấm thông cho một bữa ăn ngon lành, ấm áp và tinh tế.
Tìm chúng ở đâu: Gạo mới được bán ở siêu thị hoặc chợ địa phương, và ở một vài nha hàng.
Hạt Bạch quả| 銀杏
Được thu hoạch khi những chiếc lá trên cây bạch quả chuyển vàng, hạt bạch quả từ lâu đã là biểu tưởng của mùa thu. Chúng thường được phục vụ ở các izakaya như là món đồ ăn kèm khi uống rượu, chúng tròn có vị hơi đắng, thường ăn kèm với một chút muối. Khi chín chúng sẽ chuyển dang màu vàng, có vị ngọt thịt rất hợp căn kèm với cơm, xào hay đơn giản là xiên que.
Tìm chúng ở đâu: Luôn luôn có mặt ở các quán yakitori và izakaya trong mùa thu,và một số quầy hàng lễ hội.
Rượu: Hiyaoroshi 冷やおろし| Akiagari 秋あがり
Một trong những hương vị đặc trưng Nhật Bản là sake (hay nihonshu) cũng có mùa mà hương vị vào thời điểm đó là ngon nhất. Được nấu vào mùa đông, lên men và ủ qua mùa xuân và mùa hè trước khi hoàn thành vào mùa thu, hiyaoroshi và akiagari là hai loại rượu tuyệt nhất mà bạn phải thử khi thu sang. Theo truyền thống rượu sẽ hoàn thành vào mùa thu, việc giữ lanh và nhu cầu có nghĩa là những người ủ rượu thường chờ lâu hơn để có hương vị tuyệt đối, và một vài loại sẽ được bán ra sớm hơn theo nhu cầu.
Mùa thu vẫn luôn là thời điểm truyền thống của rượu, nhưng việc nếm thử rượu hay các sự kiện không còn diễn ra ở một thời điểm thống nhất nữa. Akiagari là có nghĩa là lô rượu mới nhất bán ra vào mùa Thu. Akiagari được lên men lần hai vào cuối mùa hè, nhưng cả hai loại đều theo cùng một lịch ủ rượu và cả hai đều chỉ có trogn mùa thu. Hiyaoroshi là từ rất mơ hồ, dùng để chỉ những loại rượu chưa lên men, lên men hai hay ba lần, tùy vào quyết định của người ủ rượu. Người ta cho rằng chúng có hương vị của tuổi trẻ và rất rực rỡ, rất đáng để thử đấy.
